Słowo praca dla zdecydowanej większości ludzi na świecie kojarzy się z jakąś czynnością. A zadaniem tej czynności jest otrzymanie jakiejś korzyści. Lub inaczej mówiąc praca jest świadomą czynnością polegającą na wkładaniu wysiłku przez człowieka, w celu tworzeniu jakiegoś dobra. W związku z tym może być ona pracą fizyczną lub pracą umysłową. Lecz często jest także połączeniem jednej i drugiej. Świadczą o tym różne wykonywane zawody. Poprzez swoją pracę każdy człowiek tworzy jakąś wartość ekonomiczną. Wartością tą są różne towary i różnorodne usługi. Istnieje również pojęcie pracy organicznej.
Powstaje więc pytanie: co to jest praca organiczna?
Praca organiczna jest to praca u podstaw lub praca od podstaw. Początek swój wzięła w epoce pozytywizmu. Pozytywizm jest to kierunek w filozofii i w literaturze, który panował w dziewiętnastym wieku. Podstawowa teza pozytywizmu uznawała, że tylko jedyną pewną wiedzą jest wiedza naukowa. Wzorem dla pozytywistów były nauki przyrodnicze. Odrzucana zaś była wiedza teologiczna i klasyczna metafizyka.
Bo pozytywizm udowadniał, że tylko liczy się wiedza empiryczna i naukowa. Więc głównymi częściami pozytywizmu był materializm i ateizm, ponieważ kierunek ten odrzucał wszystkie religie. I choć myślenie takie od tamtej pory przeszło wiele ewolucji, to nadal pozytywizm we współczesnej postaci traktowany jest jako światopogląd naukowy. Czyli nie mający nic wspólnego z wiarą, lecz tylko z twardymi dowodami naukowymi.
Wracając do pracy organicznej trzeba zaznaczyć, że właśnie Polacy mięli duży udział w tworzeniu założeń pozytywistycznych. Przecież w tym okresie kraj nasz rozerwany był pomiędzy zaborców. Prusy, Rosja i Austria dokonały podziału państwa polskiego na trzy części. Kraj nasz popadł w niewolę zaborczą na sto dwadzieścia trzy lata. Dopiero pierwsza wojna światowa przyniosła Polakom wyzwolenie.
Praca u podstaw była nierozłącznie związana z efektywnością współpracy pomiędzy poszczególnymi warstwami społecznymi. Postępowanie w myśl tej zasady w obliczu zagrożenia ze strony zaborców dawało większą szansę na budowanie silnego i świadomego narodu. Prekursorem takiego poglądu na ziemiach polskich był Chłapowski. Polska w owym czasie nie mogła liczyć na Francję dlatego konieczne było wspólne, czyli społeczne działanie.
Tak, jak już było wspomniane praca organiczna ściśle wiązała się z pracą u podstaw. Trzeba przypomnieć, że wówczas w Polsce poziom edukacji ludzi był bardzo niski, poprzez politykę zaborców chcących wynarodowić Naród Polski. Katastrofalne były także warunki życia w miastach nie wspominając o życiu na wsi polskiej. Wsie polskie znajdowały się wręcz w katastrofalnym stanie. Zaborca przez 123 lata nie pozwalał ani budować, ani kształcić się, ani rozwijać. Poprzez tak długi czas niewoli zatracała się świadomość narodowa u młodego pokolenia, które niejednokrotnie nie pamiętało już wolnej Polski.
Aby budzić świadomość narodową na terenach Polski pod zaborami zakładane był różne stowarzyszenia, które zrzeszały ludzi o różnorodnych zainteresowaniach. Na wsiach, gdzie było znacznie mniej ludzi niż w miastach i nie mogły powstawać stowarzyszenia. To wówczas powstawały koła gospodyń i kółka rolnicze. Dzięki takim organizacjom społeczeństwo polskie integrowało się w jakąś całość. Nawet najmniejsza grupa mogła lepiej budować polskość niż pojedyncze osoby zamknięte w domu.
Twórcy idei pozytywistycznej uważali, że społeczeństwo jest żywym organizmem i dlatego trzeba walczyć o zjednoczenie i uzdrowienie wszystkich grup społecznych. Głosili hasła bogacenia się i pomnażania majątku. Zapanowała moda na tak zwany zdrowy egoizm, który ma na względzie dobro osobiste. Praca organiczna miała bardzo duże znaczenie, bo działała na rzecz rozwoju gospodarczego ludności na ziemiach polskich będących pod zaborami.
Praca u podstaw na ziemiach polskich najpierw rozwinęła się na terenie zaboru pruskiego. Podstawowymi hasłami myśli pozytywistycznej była praca, nauka, postęp techniczny, kult bogactwa i dobrobytu, oraz upowszechnienie kultury.
Wobec bardzo ciężkich warunków życia na wsiach polskich pod zaborami znacznie wzrosła liczebność miast. Rozwój kapitalizmu sprzyjał możliwości znalezienia pracy. A więc możliwości zarabiania i godniejszego życia niż było ono na wsi. Dzięki dalszemu rozwojowi mieszczaństwo zyskało większe znaczenie i nawet powstała miejska elita społeczna, czyli warstwa inteligencji.
Na koniec trzeba jeszcze wspomnieć, o głównych przedstawicielach pozytywizmu w literaturze. A byli nimi Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa.
